کرایوتراپی

کرایوتراپی یا سرما درمانی یک روش درمانی است که با استفاده از دمای بسیار پایین (زیر صفر درجه سانتی گراد)، بافت‌های آسیب دیده، التهابی، توموری یا زائد را از بین می برد. این روش می تواند به صورت موضعی (بر روی پوست) یا داخل بدن (بر روی اندام های داخلی) انجام شود. برای انجام کرایوتراپی، معمولا از نیتروژن مایع، کربن دی‌اکسید یا آرگون استفاده می شود.

کرایوتراپی مزایای زیادی دارد. از جمله: • کاهش درد و التهاب • بهبود عملکرد عضلات و مفاصل• تقویت سیستم ایمنی• کاهش خطر عفونت و بازگشت وزن بعد از جراحی • حذف ضایعات پوستی و توده‌های توموری • بهبود ظاهر پوست و جوانسازی آن

کرایوتراپی کاربردهای مختلف و گسترده ای دارد. برخی از این کاربردها عبارتند از: • درمان زگیل، خال، خارش، سالک، لک و ضایعات پوستی دیگر• درمان توده های توموری در پروستات، کبد، رحم، پستان و سایر اندام ها• درمان بخش های آسیب دیده از رگ های قلب و مغز • درمان بخش های آسیب دیده از عصب ها • درمان بخش های آسیب دیده از بافت های همبند • درمان بخش های آسیب دیده از بافت های چشم

مزایای انجام آن چیست؟

سرما درمانی یک روش درمانی است که با استفاده از دمای پایین برای مدت زمان کوتاه، بر روی نواحی مختلف بدن تاثیر می گذارد. این روش می تواند برای درمان برخی از مشکلات پوستی، التهابات، دردهای عضلانی، تومورها و بسیاری از بیماری های دیگر مفید باشد. بعضی از مزایای آن عبارتند از: • تسکین درد و شفا عضلانی • کاهش وزن • کاهش التهاب • جلوگیری از زوال عقل • پیش گیری و درمان سرطان • کاهش اضطراب و افسردگی • بهبود علائم اگزما • درمان سردردهای میگرنی

برای انجام این روش، معمولاً از نیتروژن مایع استفاده می شود که دمای آن به ۱۹۶ درجه سانتی گراد منفی می رسد. نیتروژن مایع باعث فریزکردن ضایعات پوستی یا بافت های تومورال می شود و باعث از بین رفتن آن‌ها می شود. برای انجام کرایوتراپی، روش های مختلفی وجود دارد. بعضی از روش های رایج عبارتند از:

• سراسر بدن: در این روش، فرد به صورت کامل یا تقریباً کامل در یک کابین چند نفره یا تک نفره قرار می گیرد و با دمای منفی تحت تاثیر قرار می گیرد. این روش برای بهبود سلامت عمومی، تقویت سامانه ایمنی، کاهش التهاب و دردهای عضلانی و لاغر شدن مناسب است. • کرایوتراپی نقطه ای: در این روش، فقط نقطه یا ناحیه خاص بدن با دستگاه های خاص تحت تاثیر دمای پایین قرار می گیرد. این روش برای درمان ضایعات پوستی، تومورها، التهابات و دردهای محلی مناسب است.

• کول پک: اين روش بيش تر برای كاهش خون ريزی، كبودی، التهاب و دردهای حاد پس از آسيب يا جراحی مناسب است. تعداد جلسات کرایوتراپی بستگی به نوع روش، هدف درمانی و وضعیت فرد دارد. به طور کلی، برای دیدن نتایج مطلوب، نیاز به چندین جلسه کرایوتراپی است. ممکن است بین هر جلسه فاصله زمانی لازم باشد تا بدن از تاثیر سرما بازیابی شود.

این روش یک روش امن و کم عارضه است، اما ممکن است در برخی موارد عوارض جانبی داشته باشد. بعضی از عوارض جانبی شایع عبارتند از: • سوزش، خارش، قرمزی یا تغییر رنگ پوست در نقطه درمان شده • عفونت پوستی • آسیب عصبی یا حساسیت کاهش یافته در نقطه درمان شده • آسیب بافت های سالم اطراف نقطه درمان شده • تغییرات فشار خون یا ضربان قلب

کرایوتراپی برای همه افراد مناسب نیست و ممکن است موارد منع وجود داشته باشد. بعضی از موارد منع عبارتند از: • حساسیت شدید به سرما • بارداری • بیماری های قلبی یا عروقی • برونز و آسم • دیابت • هایپرتانسیون • بروز سابقه سکته قلبی یا مغزی

برای انجام کرایوتراپی، لازم است قبل و بعد از عمل مراقبت های لازم را رعایت کنید. بعضی از مراقبت های قبل و بعد از کرایوتراپی عبارتند از: • قبل از کرایوتراپی، پوست خود را خشک و تميز نگه داريد و هيچ گونه كرم، روغن، لوسيون يا مواد آرايشی روی پوستتان نباشد. • قبل از کرایوتراپی، لباس های گشاد و راحت بپوشید و نقطه درمان شده را با پارچه پوشانید.

• قبل از کرایوتراپی، اگر دارو مصرف می کنید، با پزشک خود مشورت کنید و در صورت لزوم دارو را قطع یا تغییر دهید. • بعد از کرایوتراپی، پوست خود را به آرامی با حوله خشک كنيد و اجازه دهيد تا به طور طبيعی گرم شود. • بعد از کرایوتراپی، پوست خود را با کرم های مرطوب کننده مخصوص محافظت کنید.

مزایای دیگر آن

بعضی از مزایای دیگر آن عبارتند از: • حذف کردن برخی از ضایعات ویروسی مثل: زگیل و مولوسکوم کنتاژیوزوم • اصلاح ضایعات عروقی مانند: انواع همانژیوم ها از جمله سارکوم کاپوزی • برطرف نمودن تغییر رنگ پوست (پیگمانتاسیون ها): مانند لک های ناشی از آفتاب و لنتیگو • برداشتن کیست ها و ضایعات توموری خوش خیم مانند: میلیا، اضافات گوشتی (skin tag) و کراتوز سباسه • محو نمودن برخی از ضایعات پیش بدخیمی: مانند کراتوز آکتینیک • بهبود علائم اسکار • کمک به روند کاهش وزن

چگونه انجام می شود؟

سرما درمانی، با استفاده از نیتروژن مایع یا گازهای مایع دیگر، بافت های آسیب دیده را منجمد کرده و از بین می برد. نحوه انجام کرایوتراپی بستگی به نوع ضایعه و ناحیه درمان شده دارد. برخی از روش های رایج آن عبارتند از: • کرایوتراپی با پنبه یا فوم: در این روش، نیتروژن مایع با استفاده از پنبه یا تکه فوم به ضایعات پوستی زده می شود تا بافت را سریعاً منجمد کند.

سپس بافت به آرامی گرم شده و تخریب می شود. این روش برای ضایعات پوستی پیش سرطانی، زگیل، تگ های پوستی و خال مناسب است. • کرایوتراپی با کرایوپروب: در این روش، نیتروژن مایع روی لوله ای به نام کرایوپروب پاشیده شده و یا در آن گردش داده می شود. سپس کرایوپروب به ضایعات داخلی برخورد کرده و آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. این روش برای تومورهای داخلی مانند تومورهای رحم، کبد، پروستات و ریه مناسب است.

عوارض جانبی

این روش مانند هر روش درمانی دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. برخی از عوارض جانبی آن بسته به نوع و محل درمان عبارتند از: • بی حسی یا حساسیت زیاد در فرد: در صورت یخ زدن عصب سطحی، ممکن است فرد تا ماه ها دچار بی حسی یا حساسیت زیادی در ناحیه درمان شده شود. • قرمزی و خارش پوست: پوست در معرض کرایوتراپی ممکن است قرمز شود و خارش داشته باشد که این عارضه معمولاً موقت و قابل تحمل است.

• اسکار: کرایوتراپی بسته به محل درمان ممکن است اسکارهای موقت یا دائمی ایجاد کند. • تغییرات رنگ پوست: پوست در معرض کرایوتراپی ممکن است رنگ روشن یا تیره شود، به ویژه در افراد با پوست تیره. • آسیب به پوست و یخ زدگی: در صورت استفاده نادرست از آن یا تماس طولانی با سرمای شدید، ممکن است پوست آسیب ببیند و یخ بزند. برای جلوگیری از عوارض جانبی آن، لازم است قبل و بعد از عمل مراقبت های لازم را رعایت کنید و همچنین از پزشک خود درباره احتمالات و شدت عوارض جانبی سؤال کنید.

کرایوتراپی برای رفع خال‌ گوشتی

کرایوتراپی یا سرما درمانی یکی از روش های درمانی است که برای از بین بردن خال گوشتی می توان از آن استفاده کرد. در این روش، نیتروژن مایع با دمای بسیار پایین روی خال گوشتی زده می شود تا بافت آن را منجمد و تخریب کند. این روش معمولاً در مطب پزشک پوست انجام می شود و نیاز به بی هوشی یا بخیه ندارد. کرایوتراپی مزایایی مانند سرعت، سادگی، کم هزینه بودن و عدم احتمال عفونت دارد. همچنین کرایوتراپی معمولاً باعث اسکار گذاری نمی شود.

اما کرایوتراپی هم مانند هر روش درمانی دیگر، ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. برخی از عوارض جانبی کرایوتراپی برای خال گوشتی عبارتند از: • قرمزی، خارش و تورم: این علائم معمولاً موقت و قابل تحمل هستند و پس از چند روز بهبود می یابند. • باد آوردگی: این عارضه زمانی رخ می دهد که ناحیه منجمد شده با هوای گرم تماس پیدا کند و باعث تورم و حباب شود. این حباب ها نباید پاره شوند و به طور طبیعی خشک می شوند. • بلایستر: این عارضه زمانی رخ می دهد که ناحیه منجمد شده باعث آسیب به لایه زیرین پوست شود و باعث تشکیل حباب های پر از سروس یا خون شود.

این حباب ها نباید پاره شوند و به طور طبیعی خشک می شوند. • تغییرات رنگ پوست: کرایوتراپی ممکن است باعث تیره یا روشن شدن رنگ پوست در ناحیه درمان شده شود. این تغییرات معمولاً موقت هستند ولی در بعضی موارد دائم هم ممکن است باشند. • آسیب به عصب: کرایوتراپی ممکن است باعث آسیب به عصب سطح پوست شود. این عارضه نادر است ولی در صورت رخ دادن، ممکن است تا چند هفته یا ماه طول بکشد.

برای جلوگیری از عوارض جانبی کرایوتراپی برای خال گوشتی، لازم است قبل و بعد از عمل مراقبت های لازم را رعایت کنید.

آیا درمان لک با کرایوتراپی بازگشت دارد؟

درمان لک با کرایوتراپی یا سرمادرمانی یکی از روش های درمانی است که در آن پزشک با استفاده از نیتروژن مایع لکه های تیره پوست را منجمد می کند. این فرآیند به سلول های ملانین (سلول های رنگدانه ای) آسیب می رساند و باعث تخریب و از بین رفتن آن ها می شود. کرایوتراپی معمولاً برای درمان لک های ناشی از آفتاب، لنتیگو (لک های قهوه ای یا سیاه) و برخی ضایعات پیش بدخیمی مانند کراتوز آکتینیک (لک های قرمز یا قهوه ای با بافت سخت) استفاده می شود.

اما درمان لک با کرایوتراپی ممکن است بازگشت داشته باشد. به عبارت دیگر، لک های پوستی ممکن است پس از چند ماه یا سال دوباره ظاهر شوند. علت این امر ممکن است عوامل زیر باشد: • قابلیت تولید مجدد سلول های ملانین: سلول های ملانین که توسط کرایوتراپی تخریب شده اند، ممکن است در طول زمان دوباره تولید شوند و منجر به بروز لک شوند.

• قابلیت فعال شدن دوباره سلول های ملانین: سلول های ملانین که تحت تاثیر کرایوتراپی قرار گرفته اند، ممکن است به دلیل عوامل خارجی مثل نور خورشید، تغذیه نامناسب، استفاده از داروهای خاص یا تغیرات هورمونی دوباره فعال شده و منجر به بروز لک شوند. • قابلیت جذب نور خورشید توسط پوست: پوست منجمد شده تحت کرایوتراپی، ممکن است حساس تر به نور خورشید شده و در نتیجه جذب بالاتری از اشعه فرابنفش داشته باشد. این امر باعث تحریک سلول های ملانین و بروز لک مجدد می شود.

آیا کرایوتراپی زگیل را به طور کامل از بین می برد؟

در این روش، پزشک یک ماده بسیار سرد مانند نیتروژن مایع را در اطراف زگیل ها قرار می دهد تا آنها را منجمد کند. این فرآیند باعث تخریب و از بین رفتن سلول های زگیل می شود. کرایوتراپی معمولاً برای درمان زگیل های کوچک تر و سطحی تر کاربرد دارد. اما کرایوتراپی زگیل را به طور کامل از بین نمی برد.

به عبارت دیگر، زگیل ها ممکن است پس از چند ماه یا سال دوباره ظاهر شوند. علت این امر ممکن است عوامل زیر باشد: • قابلیت باقی ماندن و فعال شدن دوباره ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): ویروس HPV عامل اصلی بروز زگیل تناسلی است. کرایوتراپی تنها می تواند زگیل ها را از بین ببرد، ولی نمی تواند ویروس HPV را نابود کند. ویروس HPV ممکن است در بافت های دور از زگیل ها باقی بماند و در شرایط مناسب دوباره فعال شده و منجر به بروز زگیل شود.

• قابلیت باقی ماندن و فعال شدن دوباره سلول های زگیل: سلول های زگیل که تحت تاثیر کرایوتراپی قرار گرفته اند، ممکن است به دلیل عوامل خارجی مثل نور خورشید، تغذیه نامناسب، استفاده از داروهای خاص یا تغییرات هورمونی دوباره فعال شده و منجر به بروز زگیل شوند. • قابلیت بازگشت پذیر بودن زگیل های داخل مجاری ادرار و مقعد: درمان با کرایوتراپی برای زگیل های داخل مجاری ادرار و مقعد ممکن است به مدت زمان طولانی نياز داشته باشد. در صورت عدم حذف کامل زگيل ها، احتمال برگشت يا بروز زگیل جدید از آن ها وجود دارد.

برای جلوگیری از بازگشت ژيل پس از کرایوتراپی، لازم است بعضی نکات را رعایت کنید. برخی از اين نکات عبارتند از: • پیگیری و مراجعه به پزشک: پس از کرایوتراپی، لازم است به پزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت زگیل ها را بررسی کند. اگر زگیل ها کاملاً از بین نرفته باشند، ممکن است نیاز به تکرار درمان یا استفاده از روش های دیگر باشد.

• پیروی از دستورالعمل های پزشک: پس از کرایوتراپی، لازم است دستورالعمل های پزشک را دقیقاً رعایت کنید. مثلاً اگر پزشک شما توصیه کرده است که از کرم های ضد التهاب، ضد عفونی یا ضد آفتاب استفاده کنید، حتماً این کار را انجام دهید.

• حفظ بهداشت مناسب: پس از کرایوتراپی، لازم است بهداشت مناسب را حفظ کنید. مثلاً از تماس با زخم های باز، خارش یا پوسته برداری زگیل ها خودداری کنید. همچنین از تماس با زگیل های دیگران یا استفاده از لوازم شخصی آن ها بپرهيزيد.

کرایوتراپی با برف دی اکسید کربن

کرایوتراپی با برف دی اکسید کربن یکی از روش های سرمادرمانی است که برای از بین بردن ضایعات پوستی مانند: زگیل، لک، توده و تومور استفاده می شود. در این روش، پزشک از سیلندر دی اکسید کربن استفاده می کند و دی اکسید کربن منجمد شده را با دمای -78.5 درجه سانتی گراد و به طور مستقیم بر روی ضایعه پوستی قرار می دهد. این فرآیند باعث انجماد و تخریب بافت های آسیب دیده می شود.

این روش مزایا و عوارض خاص خود را دارد. برخی از مزایای این روش عبارتند از: • غیر تهاجمی بودن: در این روش، نیاز به بریدن یا جراحی پوست نیست و فقط با استفاده از سرما، ضایعه پوستی را درمان می کند. • سادگی و سریع بودن: در این روش، نیاز به بستری شدن یا بیهوشی نیست و فقط با چند ثانیه اسپری کردن دی اکسید کربن منجمد، عمل درمان انجام می شود. • ارزان قیمت بودن: در این روش، هزینه های کم تری نسبت به روش های دیگر مانند لیزر یا جراحی صورت می گیرد.

برخی از عوارض این روش عبارتند از: • قابل برگشت پذیری: در این روش، ممکن است ضایعه پوستی به طور کامل از بین نرود و پس از مدت زمان کوتاه یا طولانی دوباره ظاهر شود. • خطر تشدید سلول های سرطانی: در این روش، ممکن است سلول های سرطانی که در پوست وجود دارند، تحت تاثیر سرما، فعال شده و منجر به تشدید و گسترش سرطان شوند. • خطر عفونت: در این روش، ممکن است پس از درمان، زخم های باز یا خارش های پوستی به وجود آيد كه منجر به عفونت يا التهاب پوست شود.

کرایوتراپی با DMEP

در این روش، پزشک از قوطی های آئروسل حاوی DMEP استفاده می کند و DMEP منجمد شده را با دمای -57 درجه سانتی گراد و به طور مستقیم بر روی زگیل ها قرار می دهد. این فرآیند باعث انجماد و تخریب زگیل ها می شود. این روش مزایا و عوارض خاص خود را دارد. برخی از مزایای این روش عبارتند از: • غیر تهاجمی بودن: در این روش، نیاز به بریدن یا جراحی پوست نیست و فقط با استفاده از سرما، زگیل ها را درمان می کند.

• آسان بودن و سریع بودن: در این روش، نیاز به بستری شدن یا بی هوشی نیست و فقط با چند ثانيه اسپری کردن DMEP منجمد، عمل درمان انجام می شود. • ارزان قيمت بودن: در اين روش، هزينه هاي کم تری نسبت به روش های ديگر مانند ليزر يا جراحی صورت می گيرد.

برخی از عوارض این روش عبارتند از: • قابل برگشت پذیری: در این روش، ممکن است زگيل ها به طور کامل از بین نروند و پس از مدت زمان کوتاه یا طولانی دوباره ظاهر شوند • خطر تشديد سلول های سرطانی: در این روش، ممکن است سلول های سرطانی که در پوست وجود دارند، تحت تاثیر سرما، فعال شده و منجر به تشديد و گسترش سرطان شوند.

درمان تومور با این روش چگونه است؟

درمان تومور با کرایوتراپی یکی از روش های سرمادرمانی است که برای نابود کردن سلول های سرطانی با استفاده از سرمای شدید انجام می شود. در این روش، پزشک از نیتروژن مایع یا آرگون مایع استفاده می کند و آن را با دمای -196 تا -346 درجه سانتی گراد و به طور مستقیم یا از طریق پروب بر روی تومور قرار می دهد. این فرآیند باعث انجماد و تخریب بافت های سرطانی می شود.

کرایوتراپی چگونه موجب کاهش وزن می شود؟

کرایوتراپی برای لاغری یکی از روش های سرمادرمانی است که برای کاهش وزن و چربی موضعی از بدن استفاده می شود. در این روش، دستگاهی به نام کرایو با استفاده از سرمای شدید تولید شده از نیتروژن مایع یا آرگون مایع، سلول های چربی را منجمد کرده و باعث تخریب آن ها می شود. این فرآیند باعث افزایش متابولیسم و سوختن 500 تا 800 کالری در هر جلسه می شود. این روش مزایا و عوارض خاص خود را دارد.

برخی از مزایای این روش عبارتند از: • غیر تهاجمی بودن: در این روش، نیاز به بریدن یا جراحی چربی نیست و فقط با استفاده از سرما، چربی را حذف می کند. • سادگی و سرعت عمل: در این روش، نیاز به بستری شدن یا بی هوشی نیست و فقط با چند دقيقه منجمد کردن چربی، کاهش وزن صورت می گیرد.• سفت کننده پوست بدن: در این روش، سلول های کلاژن پوست تحت تاثیر سرما فعال شده و باعث سفت شدن پوست و ازبین رفتن شل شدگی پوست و افتادگی آن می شود.

برخی از عوارض این روش عبارتند از: • قابل عود پذیر بودن: در این روش، ممکن است چربی به طور کامل از بین نروید و پس از مدت زمان کوتاه یا طولاني دوباره ظاهر شود1. • خطر آسيب به بافت های سالم بودن: در این روش، ممکن است سلول های سالم در نزدیکی چربی نيز تحت تاثیر سرما قرار گيرند و آسيب ببينند1. • خطر التهاب بودن: در این روش، ممکن است پس از درمان، قرمزي يا خارش های پوستي به وجود آيد كه منجر به التهاب پوست شود1.

درمان بیماری ها با کرایوتراپی

این روش برای درمان برخی از ضایعات و بیماری های پوستی مانند خال، زگیل، لک، گوشت اضافه و سرطان پوست کاربرد دارد. همچنین برای درمان برخی از سرطان ها و تومورهای داخلی مانند سرطان پروستات، کبد، دهانه رحم و شبکیه چشم نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این روش درمانی مزایا و عوارض خاص خود را دارد.